Εγκυμοσύνη
Παρακολούθηση φυσιολογικής κύησης:
Η κύηση είναι μία φυσιολογική δραστηριότητα του γυναικείου οργανισμού. Τα συστήματα του οργανισμού θα προσαρμοστούν για να φιλοξενήσουν τον αναπτυσσόμενο νέο οργανισμό εντός της μήτρας. Συνηθέστερα η διαδικασία αυτή διαδράμει ομαλά και ο τυπικός ιατρικός έλεγχος που πραγματοποιείται κατά την εγκυμοσύνη έχει διαπιστωτικό χαρακτήρα.
Τυπικά, διενεργείται ένας ενδελεχής εργαστηριακός έλεγχος με δείγμα αίματος, ούρων και κολπικών υγρών στην αρχή της εγκυμοσύνης.
Η παρουσία δε ενδομητρίου κυήματος διαπιστώνεται υπερηχογραφικά. Έκτοτε διενεργούνται σε μηνιαία βάση έλεγχος της γενικής εξέτασης του αίματος και των ούρων. Επιπρόσθετες εξετάσεις ενδεχόμενα να χρειάζονται σε ειδικές περιπτώσεις υγιών ασθενών, όπως μη ανοσοποιημένες μητέρες για την ερυθρά, τοξόπλασμα, κυτταρομεγαλοϊό, ρέζους αρνητικές, κλπ. Ο εργαστηριακός έλεγχος της εγκυμοσύνης συμπληρώνεται από την καμπύλη σακχάρου στο β τρίμηνο και από νέα καλλιέργεια του κολπικού υγρού περί τον τελευταίο μήνα της εγκυμοσύνης.
Τα υπερηχογραφήματα που διενεργούνται στην εγκυμοσύνη είναι:
Α. αυτό του πρώτου τριμήνου ή αυχενική διαφάνεια, που σκοπό έχει την αδρή εκτίμηση της κύησης ( ένα ή περισσότερα ενδομήτρια έμβρυα) και η εκτίμηση του κινδύνου χρωμοσωμικών ανωμαλιών του εμβρύου
Β. αυτό του δευτέρου τριμήνου ή β-επιπέδου, που σκοπό έχει τον λεπτομερή έλεγχο της εμβρυικής ανατομίας και
Γ. αυτό του τρίτου τριμήνου ή Doppler, που ελέγχει την ανάπτυξη του εμβρύου
Προγεννητικός έλεγχος:
Ο έλεγχος μπορεί σε σπάνιες περιπτώσεις ήδη πριν καν να εμφυτευτεί ο ζυγώτης στη μήτρα. Αυτό αφορά σε παιδιά από εξωσωματική γονιμοποίηση.
Ενδομητρίως ο έλεγχος γίνεται:
- υπερηχογραφικά, μέσα από σωματομετρικά χαρακτηριστικά του εμβρύου, όπως είναι η μέτρηση της «αυχενικής διαφάνειας»
- Από το αίμα της μητέρας: είτε ανιχνεύοντας ειδικούς βιοχημικούς δείκτες, το λεγόμενο papp-a είτε απομονώνοντας το κυκλοφορόν γεννητικό υλικό του νεογνού, «cell free DNA test».
- Από την εξέταση στοιχείων της κύησης με παρακέντηση, τη λήψη χοριακών λαχνών «CVS»
- Από την εξέταση του αμνιακού υγρού, την αμνιοπαρακέντηση
Προβλήματα στην εγκυμοσύνη:
Σπάνια προκύπτουν ύποπτα ή παθολογικά ευρήματα από το ιστορικό της ασθενούς, την κλινική εξέταση, τον υπερηχογραφικό έλεγχο ή τα εργαστηριακά αποτελέσματα. Η διαχείριση των μη φυσιολογικών ευρημάτων είναι το γνωστικό αντικείμενο του τομέα της επιστήμης που ονομάζεται «παθολογία της κύησης»
Τοκετός:
Ο τοκετός διεκπεραιώνεται με δυο τρόπους:
- κολπικά με φυσιολογικό τοκετό ή εάν χρειαστεί υποβοήθηση με επεμβατικό τοκετό( πχ αναρροφητική εμβρυουλκία ή βεντούζα)
και με την καισαρική τομή. - Και οι δύο τρόποι διεκπεραίωσης της εγκυμοσύνης έχουν τα υπέρ και τα κατά τους , προτιμητέος όμως είναι σε κάθε περίπτωση ο φυσιολογικός τοκετός, για τον οποίο άλλωστε είναι δομημένο το γεννητικό σύστημα της γυναίκας.
Λοχεία:
Η περίοδος αμέσως μετά τον τοκετό και για τις παραδοσιακές 6 επόμενες εβδομάδες είναι η περίοδος αποκατάστασης του σώματος της μητέρας, η παλινδρόμηση της μήτρας, η ετοιμότητα του μαστού για το θηλασμό, η απώλεια των κιλών της κύησης και η επαναφορά της φυσικής δραστηριότητας. Ο θηλασμός είναι βασική λειτουργία που θα χαρίσει στο νεογνό τα απαραίτητα θρεπτικά, δομικά και αμυντικά συστατικά για την ανάπτυξή του. Η βέλτιστη διάρκεια του θηλασμού δεν είναι καθορισμένη, όσο περισσότερο, όμως, τόσο το καλύτερο. Δεν πρέπει να λησμονείται η προσοχή στον ψυχισμό της μητέρας, μια και το ενδεχόμενο της κατάθλιψης της λοχείας μπορεί να επηρεάσει σε άλλοτε άλλο βαθμό 1 στις 4 γυναίκες.
Παθολογία του τραχήλου και κολποσκόπηση:
- Παπ τεστ
Η κυτταρολογική εξέταση του κολποτραχηλικού επιχρίσματος, γνωστό και ως παπ τεστ, έχει σαν σκοπό την έγκαιρη ανίχνευση του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Ονομάστηκε έτσι προς τιμήν του Έλληνα πατέρα της επιστήμης της κυτταρολογίας Γεώργιο Παπανικολάου. Μπορεί να αναδείξει επιπλέον, προκαρκινικά- δυσπλαστικά κύτταρα, φυσιολογικά και παθολογικά κύτταρα που προέρχονται από τον κόλπο και το ενδομήτριο. - HPV τυποποίηση και μοριακός έλεγχος
Ο ιός HPV είναι ο κύριος και σχεδόν αποκλειστικός υπαίτιος του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Θεωρείται ότι είναι σχεδόν απίθανο να αναπτύξει μία γυναίκα κακοήθεια στον τράχηλο, εάν απουσιαζει το γονιδιακό υλικό του HPV. Με το σκεπτικό αυτό έχε υιοθετηθεί η ανίχνευση του DNA των ιών HPV υψηλού κινδύνου για καρκινογέννηση (HPV typing- τυποποίηση). Επιπρόσθετα το κύτταρο μπορεί να αναλυθεί περαιτέρω μέςω των τεχνικών της μοριακής βιολογίας και να μας δώσει προγνωστικές πληροφορίες για τον βαθμό της δυσπλασίας, την επιμονή και πιθανή επιδείνωση της μόλυνσης από τον HPV, όπως είναι οι δείκτες p16, Ki 67,το mRNA του ιού, κα - Παθολογικά ευρήματα στο ΠΑΠ τεστ:
Τα παθολογικά ευρήματα σε ένα τεστ Παπανικολάου του τραχήλου της μήτρας είναι συνηθισμένα, ιδιαίτερα στις νεαρές ηλικίες. Τα αποτελέσματα που θα «ανησυχούσαν» μία ασθενή είναι η μη καθοριζόμενη κυτταρική ατυπία ή ASCUS, η HPV λοίμωξη, χαμηλόβαθμη δυσπλασία (LGSIL) ή CIN I και υψηλόβαθμη δυσπλασία (HGSIL) ή CIN II ή ΙΙΙ κ.α. Η προτιμητέα επιλογή είναι η απλή παρακολούθηση, μια και οι συνεχείς παρεμβάσεις στον τράχηλο από μικρή ηλικία ενδεχόμενα θα υπονομεύσουν μία μελλοντική κύηση. Στις μεγαλύτερες ηλικίες τα παθολογικά ευρήματα του παπ τεστ αποκτούν υψηλότερη βαρύτητα και χρήζουν περαιτέρω ελέγχου. - Κολποσκόπηση
Επιτελείται συνηθέστερα για τη διευκρίνιση ενός παθολογικού ευρήματος από το παπ τεστ ή την κλινική εξέταση. Διενεργείται με τη βοήθεια του κολποσκοπίου, το οποίο είναι μια συσκευή που συνδυάζει ένα μεγεθυντκό φακό με μία φωτεινή πηγή. Η εξέταση διενεργείται με τη βοήθεια ειδικών φίλτρων του φωτός, διαλυμμάτων οξικού οξέως 3-5%, Lugol και συμπληρώνεται με τη στοχευμε΄νη βιοψία του τραχήλου. - Επεμβάσεις στον τράχηλο
Η κωνοειδής εκτομή είναι η επέμβαση εκλογής στην ύποπτη παθολογία του τραχήλου της μήτρας. Συχνότερα πραγματοποιείται με τη χρήση αγκύλης διαθερμίας LLETZ ή Laser. Σπάνια γίνεται με νυστέρι CKC-Cold knife conization. - Παθολογία του τραχήλου και εγκυμοσύνη
Η παρακοούθηση μιας γυναίκας με ιστορικό δυσπλασίας του τραχήλου δυσχεραίνει κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, Οι φυσιολογικές μεταβολές που επιτελούνται στον τράχηλο από το πρώτο κιόλας τρίμηνο, δεν καθιστούν έυκολη την κολποσκόπηση, ενώ τα παθολογικά ευρήματα ενδεχόμενα να υποκρύπτουν δυσανάλογα προσωρημένες δυσλαστικές βλάβες. Οι παρεβάσεις επι του τραχήλου όπως η λήψη βιοψιών γίνονται με φειδώ ένώ δεν ήθισται να προβαίνουμε σε πιο αποφασιστικές ενέργειες όπως είναι η κωνοειδής εκτομή, λόγω του κινδύνου αποβολής. Επομένως χρειάζεται ιδιαίτερη εμπειρία και προσοχή η εκτίμηση των δυσπλασιών στην κύηση.
