Εξωμήτρια κύηση: Τι πρέπει να γνωρίζετε
Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, τα νέα μιας εγκυμοσύνης προκαλούν ιδιαίτερα ευχάριστα συναισθήματα στο ζευγάρι, το οποίο αρχίζει σιγά σιγά να προετοιμάζεται για τη νέα αυτή προσθήκη. Φυσικά, κάθε γυναίκα ελπίζει κι εύχεται ότι θα μπορέσει να μεγαλώσει επιτυχώς και να προστατεύσει μέσα στο σώμα της τη νέα αυτή ζωή που θα έρθει και πως όλα θα κυλήσουν ομαλά. Ωστόσο, σε ορισμένες περιπτώσεις η διαδικασία αυτή δεν είναι διόλου ομαλή. Μία από αυτές τις περιπτώσεις είναι και η εξωμήτρια κύηση.
Τι είναι η εξωμήτρια κύηση;
Η εξωμήτρια κύηση ή αλλιώς έκτοπη κύηση, είναι μία παθολογική κατάσταση όπου το γονιμοποιημένο ωάριο, αντί να εμφυτευτεί φυσιολογικά μέσα στη μήτρα, εγκαθίσταται σε άλλη θέση, συνήθως μέσα στη σάλπιγγα. Η σάλπιγγα είναι ένας λεπτός σωλήνας που συνδέει την ωοθήκη με τη μήτρα και αποτελεί το σημείο όπου γίνεται φυσιολογικά η γονιμοποίηση. Σε μια φυσιολογική κύηση, το γονιμοποιημένο ωάριο προωθείται στο ενδομήτριο, όπου και εγκαθίσταται. Στην εξωμήτρια κύηση όμως, το γονιμοποιημένο ωάριο αδυνατεί να φτάσει στη μήτρα και ξεκινά να αναπτύσσεται σε μια θέση που δεν είναι κατάλληλη να φιλοξενήσει την εγκυμοσύνη, όπως στις σάλπιγγες, στις ωοθήκες, στον τράχηλο ή ακόμη και στην κοιλιακή κοιλότητα. Το αποτέλεσμα είναι ότι αυτή η εγκυμοσύνη δεν μπορεί να εξελιχθεί κανονικά, ενώ αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα υγείας στη γυναίκα.
Γιατί προκύπτει μια εξωμήτρια κύηση
Η φυσιολογική διαδικασία της εγκυμοσύνης ξεκινά με τη γονιμοποίηση του ωαρίου από το σπερματοζωάριο, που πραγματοποιείται μέσα στις σάλπιγγες. Στη συνέχεια, το γονιμοποιημένο ωάριο κατευθύνεται προς τη μήτρα για να εμφυτευθεί στο εσωτερικό της τοίχωμα, όπου θα αναπτυχθεί το έμβρυο. Όταν υπάρχει εμπόδιο ή δυσλειτουργία στη σάλπιγγα, το γονιμοποιημένο ωάριο καθυστερεί ή δεν μπορεί να φτάσει ποτέ στη μήτρα και έτσι εμφυτεύεται στο εσωτερικό της σάλπιγγας ή σε άλλη θέση εκτός μήτρας. Φλεγμονές, λοιμώξεις, συμφύσεις, προηγούμενες επεμβάσεις, συγγενείς ανωμαλίες, ακόμη και καπνιστική συνήθεια, μπορούν να μεταβάλλουν τη φυσιολογική λειτουργία της σάλπιγγας και να οδηγήσουν σε εξωμήτρια κύηση.
Αίτια και παράγοντες κινδύνου
Τα συνηθέστερα αίτια της εξωμήτριας κύησης είναι οι φλεγμονώδεις παθήσεις των σαλπίγγων, όπως αυτές που προκαλούνται από σεξουαλικώς μεταδιδόμενες λοιμώξεις όπως τα χλαμύδια. Οι συμφύσεις που δημιουργούνται μετά από φλεγμονές ή προηγούμενες χειρουργικές επεμβάσεις, όπως σαλπιγγοστομίες ή σαλπιγγοπλαστικές, επίσης εμποδίζουν την ασφαλή και χωρίς προβλήματα δίοδο του γονιμοποιημένου ωαρίου. Άλλοι παράγοντες που σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο είναι η ενδομητρίωση, τα ινομυώματα μήτρας, η χρήση σπιράλ ως μέθοδο αντισύλληψης, το κάπνισμα, η υποβοηθούμενη αναπαραγωγή (εξωσωματική γονιμοποίηση), η ηλικία άνω των 35 ετών και το ιστορικό προηγούμενης εξωμήτριας κύησης. Σε πολλές περιπτώσεις όμως, δεν ανευρίσκεται ξεκάθαρη αιτία.
Πρώτα σημάδια και συμπτώματα έκτοπης κύησης
Στα αρχικά στάδια, η εξωμήτρια κύηση συχνά μοιάζει με μια φυσιολογική εγκυμοσύνη. Η γυναίκα συνήθως παρατηρεί καθυστέρηση της περιόδου, θετικό τεστ εγκυμοσύνης, ναυτία, ευαισθησία και πρήξιμο στο στήθος. Ωστόσο, καθώς περνούν οι ημέρες και η κύηση εξελίσσεται σε λάθος σημείο, αρχίζουν να εμφανίζονται ανησυχητικά συμπτώματα. Αυτά περιλαμβάνουν έντονο, μονόπλευρο κοιλιακό πόνο, ο οποίος γίνεται εντονότερος με την κίνηση ή την αφόδευση, κολπική αιμορραγία που θυμίζει ακανόνιστη περίοδο, πόνο στον ώμο λόγω ερεθισμού του διαφράγματος από εσωτερική αιμορραγία και γενικότερα αίσθημα αδυναμίας ή ζαλάδα. Σε σοβαρές περιπτώσεις, εάν επέλθει ρήξη της σάλπιγγας, τα συμπτώματα είναι οξεία υποτονία, ταχυκαρδία και έντονη ζάλη ή λιποθυμία, λόγω εσωτερικής αιμορραγίας που απειλεί τη ζωή της γυναίκας.
Διάγνωση
Η διάγνωση γίνεται συνδυάζοντας την κλινική εικόνα με εργαστηριακές και απεικονιστικές εξετάσεις. Η μέτρηση της β-χοριακής γοναδοτροπίνης (β-hCG), μιας ορμόνης της εγκυμοσύνης, δίνει πολύτιμες πληροφορίες. Σε μια φυσιολογική εγκυμοσύνη, τα επίπεδά της διπλασιάζονται κάθε 48 ώρες, ενώ σε εξωμήτρια κύηση η αύξηση είναι συνήθως πιο αργή ή μη φυσιολογική. Το διακολπικό υπερηχογράφημα είναι το κύριο εργαλείο για την ανίχνευση του σάκου της κύησης, προσδιορίζοντας αν αυτός βρίσκεται ή όχι μέσα στην ενδομήτρια κοιλότητα. Όταν παρατηρηθεί ότι δεν υπάρχει κύηση μέσα στη μήτρα αλλά και τα επίπεδα της β-hCG είναι θετικά, τότε η υποψία εξωμήτριας κύησης είναι ισχυρή. Σε πιο σύνθετες περιπτώσεις, που δεν είναι δυνατή η επιβεβαίωση με τα παραπάνω, μπορεί να χρειαστεί λαπαροσκόπηση, ώστε να επιβεβαιωθεί η διάγνωση άμεσα και με ακρίβεια.
Επιλογές θεραπείας για μια εξωμήτρια κύηση
Η θεραπευτική προσέγγιση εξαρτάται από τη γενική κατάσταση της ασθενούς, την εντόπιση της κύησης και το αν υπάρχει αιμορραγία ή ρήξη της σάλπιγγας. Σε περιπτώσεις που η διάγνωση γίνει εγκαίρως, όταν το μέγεθος του σάκου είναι μικρό, δεν υπάρχει ρήξη και τα επίπεδα της β-hCG είναι χαμηλά, μπορεί να εφαρμοστεί φαρμακευτική αγωγή με μεθοτρεξάτη. Πρόκειται για ένα φάρμακο που διακόπτει την ανάπτυξη των κυττάρων της κύησης χωρίς να χρειαστεί χειρουργική επέμβαση. Η θεραπεία γίνεται υπό αυστηρή παρακολούθηση, με επαναλαμβανόμενες μετρήσεις της β-hCG ώστε να βεβαιωθεί ότι τα επίπεδα μειώνονται προοδευτικά. Αν όμως υπάρχει ρήξη της σάλπιγγας ή η κύηση είναι προχωρημένη, τότε η λύση είναι η άμεση χειρουργική επέμβαση. Η λαπαροσκόπηση, όταν είναι εφικτή, προσφέρει τη δυνατότητα αφαίρεσης του εμβρύου ή και της ίδιας της σάλπιγγας αλλά και αποκατάστασης τυχόν βλαβών στην περιοχή μέσω μικροσκοπικών τομών, περιορίζοντας τις μετεγχειρητικές επιπλοκές και διευκολύνοντας την ταχύτερη ανάρρωση. Σε πιο σοβαρές ή επείγουσες καταστάσεις μπορεί να απαιτηθεί λαπαροτομία, δηλαδή ανοιχτό χειρουργείο.
Επιπτώσεις στη γονιμότητα
Σε πολλές γυναίκες, η εξωμήτρια κύηση δεν επηρεάζει ουσιαστικά τη μελλοντική δυνατότητα σύλληψης. Ακόμη και σε περίπτωση αφαίρεσης της μιας σάλπιγγας, η άλλη μπορεί να επαρκεί για φυσιολογική σύλληψη. Ωστόσο, είναι αλήθεια ότι μετά από μια εξωμήτρια κύηση ο κίνδυνος επανεμφάνισης είναι αυξημένος και φτάνει περίπου το 10-15% στις επόμενες κυήσεις. Για τον λόγο αυτόν, συστήνεται προσεκτική παρακολούθηση από τα πρώτα κιόλας στάδια της επόμενης εγκυμοσύνης.
Μπορεί να προληφθεί η εξωμήτρια κύηση;
Η πρόληψη δεν είναι πάντα εφικτή, καθώς πολλές φορές τα αίτια δεν είναι απόλυτα ελέγξιμα. Ωστόσο, υπάρχουν πρακτικά μέτρα που μειώνουν τις πιθανότητες εμφάνισης. Η αποφυγή του καπνίσματος, η πρόληψη και η έγκαιρη θεραπεία των φλεγμονών της περιοχής, ιδιαίτερα αυτών που σχετίζονται με σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα, και η παρακολούθηση από εξειδικευμένο γυναικολόγο σε περίπτωση υπογονιμότητας ή ιστορικού εξωμήτριας κύησης, μπορούν να συμβάλλουν ουσιαστικά στην πρόληψη.
Τι άλλα ζητήματα προκαλεί η εξωμήτρια κύηση
Η εξωμήτρια κύηση δεν αποτελεί μόνο ένα σωματικό πρόβλημα αλλά συχνά βιώνεται από τις γυναίκες και τα ζευγάρια ως ένα τραυματικό γεγονός. Η απώλεια της εγκυμοσύνης, ο φόβος για το μέλλον και η αβεβαιότητα για την επόμενη προσπάθεια προκαλούν συχνά άγχος, θλίψη ή και ενοχές, που όμως δεν έχουν καμία βάση. Είναι σημαντικό οι γυναίκες να γνωρίζουν ότι η εξωμήτρια κύηση δεν είναι αποτέλεσμα λάθους ή αμέλειας. Η υποστήριξη από τον γιατρό, την οικογένεια και ενδεχομένως από κάποιον ψυχολόγο μπορεί να βοηθήσει σημαντικά στην ψυχολογική αποφόρτιση και την καλύτερη διαχείριση αυτής της κατάστασης. Ο Γυναικολόγος Ογκολόγος Δρ. Γεώργιος Μακρής διαθέτει μακρά γνώση κι εμπειρία στην αντιμετώπιση τέτοιων καταστάσεων.
Leave a reply
