Καρκίνος της μήτρας

Καρκίνος εμφανίζεται όταν τα κύτταρα σε μια περιοχή του σώματος αναπτύσσονται ανεξέλεγκτα, σχηματίζοντας έναν κακοήθη όγκο. Δυστυχώς, τα γυναικεία αναπαραγωγικά όργανα, ιδίως η μήτρα, συχνά προσβάλλονται από κακοήθειες. Ο καρκίνος της μήτρας προέρχεται είτε από τους λείους μύες είτε από την εσωτερική επένδυση της μήτρας που είναι γνωστή ως ενδομήτριο. Ο καρκίνος του ενδομητρίου είναι ο πιο συχνός γυναικολογικός καρκίνος και η συχνότητά του αυξάνεται. Ο καρκίνος που προέρχεται από τα λεία μυϊκά κύτταρα της μήτρας, γνωστός ως σάρκωμα της μήτρας, είναι πολύ σπάνιος. Συνεπώς, όταν γίνεται λόγος για καρκίνο της μήτρας στην πλειοψηφία των περιπτώσεων πρόκειται για καρκίνο του ενδομητρίου.

Τι είναι ο καρκίνος της μήτρας;

Ο καρκίνος της μήτρας είναι ένας τύπος γυναικολογικού καρκίνου που μπορεί να προέρχεται είτε από τα λεία μυϊκά κύτταρα της μήτρας είτε από τα κύτταρα της εσωτερικής επένδυσής της, γνωστής ως ενδομήτριο. Η μήτρα είναι το όργανο όπου αναπτύσσεται ένα έμβρυο όταν μια γυναίκα είναι έγκυος. Είναι κοίλη και έχει σχήμα αχλαδιού με δύο κύρια μέρη:

  • Τον τράχηλο, που είναι το κάτω μέρος και εκτείνεται μέσα στον κόλπο 
  • Το σώμα της μήτρας, που είναι το άνω μέρος. Αποτελείται από δύο βασικά μέρη: το μυϊκό τοίχωμα, που συσπάται όταν μια γυναίκα γεννά, και το ενδομήτριο, δηλαδή το επιθηλιακό στρώμα ιστού που επενδύει το εσωτερικό της.

Πριν από την έμμηνο ρύση, το ενδομήτριο μιας γυναίκας γίνεται παχύτερο. Αν δεν προκύψει εγκυμοσύνη, ο νέος ενδομητρικός ιστός αποβάλλεται μέσω της ροής της έμμηνου ρύσης. Αυτό συμβαίνει περίπου κάθε μήνα μέχρι μια γυναίκα να σταματήσει να έχει περιόδους, μέχρι δηλαδή να φτάσει στην εμμηνόπαυση.

Τύποι καρκίνου του ενδομητρίου και της μήτρας

Σχεδόν όλοι οι τύποι καρκίνου της μήτρας ξεκινούν στο ενδομήτριο, το εσωτερικό στρώμα της μήτρας. Ο πιο συχνός καρκίνος του ενδομητρίου είναι το ενδομητρικό αδενοκαρκίνωμα. Τα αδενοκαρκινώματα είναι τύποι καρκίνου που σχηματίζονται από κύτταρα που επενδύουν το εσωτερικό ορισμένων οργάνων. Βέβαια, υπάρχουν και άλλοι τύποι, όπως:

  • Το σάρκωμα της μήτρας, το οποίο είναι ένας σπάνιος καρκίνος της μήτρας. Ουσιαστικά πρόκειται για ένα σάρκωμα των μαλακών ιστών που σχηματίζεται στο μυϊκό τοίχωμα της μήτρας.
  • Το καρκινοσάρκωμα της μήτρας που αποτελεί έναν τρίτο τύπο καρκίνου της μήτρας. Αυτά τα καρκινικά κύτταρα μοιάζουν με ένα μείγμα κυττάρων ενδομητρικού αδενοκαρκινώματος και σαρκώματος.
  • Το ορώδες καρκίνωμα της μήτρας, μια κακοήθης μορφή ορώδους όγκου που μπορεί να σχηματιστεί στη μήτρα. Είναι μια ασυνήθιστη μορφή καρκίνου του ενδομητρίου που συνήθως επηρεάζει γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση.
  • Το διαυγοκυτταρικό καρκίνωμα του ενδομητρίου, ένας σπάνιος αλλά επιθετικός υπότυπος καρκίνου της μήτρας που απαντάται σε ποσοστό 5%.

Χρήσιμα στατιστικά στοιχεία

Σχεδόν το 80% των περιπτώσεων καρκίνου της μήτρας διαγιγνώσκονται σε γυναίκες ηλικίας 55 ετών και άνω. Ωστόσο, ο αριθμός των νεότερων γυναικών με καρκίνο του ενδομητρίου αυξάνεται.

Τα περισσότερα περιστατικά του ενδομητρίου αναπτύσσονται σε διάστημα ετών. Μπορεί να ξεκινήσουν ως λιγότερο σοβαρά προβλήματα, όπως ο πολύποδας ή η υπερπλασία του ενδομητρίου, που αντιπροσωπεύει την υπερβολική ανάπτυξη κυττάρων στην επένδυση της μήτρας.

Ευτυχώς, πολλές περιπτώσεις αυτής της μορφής καρκίνου ανιχνεύονται νωρίς λόγω προειδοποιητικών ενδείξεων όπως η μη φυσιολογική ή μετεμμηνοπαυσιακή κολπική αιμορραγία. Εάν ο καρκίνος της μήτρας διαγνωστεί στα πρώτα στάδια, συχνά μπορεί να αντιμετωπιστεί με επιτυχία.

Καρκίνος της μήτρας: Παράγοντες κινδύνου

Οτιδήποτε αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου της μήτρας θεωρείται παράγοντας κινδύνου. Αυτοί περιλαμβάνουν:

  • Παχυσαρκία, αφού η ύπαρξη υπερβολικού σωματικού βάρους αυξάνει τον κίνδυνο δύο έως τέσσερις φορές.
  • Η υιοθέτηση μιας καθημερινής διατροφής πλούσιας σε λιπαρά.
  • Ηλικία, καθώς περισσότερο από το 95% των καρκίνων του ενδομητρίου εμφανίζονται σε γυναίκες άνω των 40 ετών.
  • Ταμοξιφαίνη, ένα φάρμακο για τον καρκίνο του μαστού που μπορεί να προκαλέσει αύξηση της ενδομητρικής επένδυσης.
  • Θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης χωρίς προγεστερόνη.
  • Οικογενειακό ιστορικό καρκίνου της μήτρας, των ωοθηκών ή του παχέος εντέρου.
  • Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών.
  • Σακχαρώδης διαβήτης.
  • Μη ύπαρξη προηγούμενης εγκυμοσύνης.
  • Πρώιμη έναρξη της εμμήνου ρύσεως ή καθυστερημένη εμμηνόπαυση.

Καρκίνος στη μήτρα και συμπτώματα που προκαλεί

Τα συμπτώματα του καρκίνου της μήτρας ποικίλλουν από γυναίκα σε γυναίκα. Εάν η γυναίκα έχει περάσει την εμμηνόπαυση, είναι σημαντικό να υποβληθεί σε περαιτέρω ιατρική αξιολόγηση εάν έχει κολπική αιμορραγία, κηλίδες ή ασυνήθιστες κολπικές εκκρίσεις. Εάν η γυναίκα δεν έχει περάσει την εμμηνόπαυση, θα πρέπει να επισκεφτεί το γυναικολόγο της εάν έχει κάποιο από τα παρακάτω συμπτώματα για περισσότερο από δύο εβδομάδες:

  • Ασυνήθιστη κολπική αιμορραγία, όπως αιμορραγία μεταξύ των περιόδων ή έντονη ροή.
  • Μη φυσιολογικές κολπικές εκκρίσεις.
  • Πόνος ή πίεση στην πυελική περιοχή.
  • Ανεξήγητη απώλεια βάρους.
  • Αίσθημα έντονης και παρατεταμένης κόπωσης.

Διάγνωση

Η έγκαιρη και ακριβής διάγνωση του καρκίνου του ενδομητρίου μπορεί να αυξήσει την πιθανότητα επιτυχούς θεραπείας. Είναι πολύ σημαντικό να χρησιμοποιηθούν οι πιο σύγχρονες διαγνωστικές τεχνικές για τη διάγνωση και τον καθορισμό της ακριβούς έκτασης της νόσου, ώστε η ιατρική ομάδα να επιλέξει την καλύτερη θεραπεία για την εκάστοτε ασθενή ξεχωριστά.

Η διαδικασία της διάγνωσης ξεκινά με τη λήψη ιστορικού της ασθενούς, όπου γίνονται ερωτήσεις σχετικά με τυχόν ανησυχητικά συμπτώματα, την υγεία, τον τρόπο ζωής και το οικογενειακό ιστορικό. Ακολουθεί η γυναικολογική εξέταση και το γυναικολογικό υπερηχογράφημα. Όταν διαπιστωθεί πάχυνση εντός του ενδομητρίου, τότε τίθεται ισχυρή ένδειξη για περαιτέρω έλεγχο. Εάν υπάρχει υποψία για καρκίνο του ενδομητρίου, το πρώτο βήμα είναι η εκτέλεση βιοψίας. Αυτή περιλαμβάνει την αφαίρεση ενός τμήματος ιστού και την εξέτασή του με μικροσκόπιο. Οι μέθοδοι βιοψίας περιλαμβάνουν:

  • Ενδομητρική βιοψία όπου ένας λεπτός, εύκαμπτος σωλήνας εισάγεται μέσω του τραχήλου στη μήτρα και, με αναρρόφηση, αφαιρείται μικρή ποσότητα ιστού.
  • Ενδομήτρια απόξεση ή αλλιώς διαστολή κι απόξεση εάν η ενδομητρική βιοψία δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί στο ιατρείο ή δεν έχει εξαχθεί επαρκής ποσότητα ιστού.
  • Υστεροσκόπηση, κατά την οποία ένα λεπτό όργανο με κάμερα και πηγή φωτός στο άκρο του (υστεροσκόπιο) εισάγεται μέσω του κόλπου στη μήτρα για εξέταση και λήψη δείγματος ιστού. Αυτός είναι και ο σύγχρονος και ορθός τρόπος της διάγνωσης. 

Εάν διαγνωστεί καρκίνος της μήτρας, στη συνέχεια απαιτούνται απεικονιστικές εξετάσεις για να διαπιστωθεί αν ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί. Αυτές μπορεί να περιλαμβάνουν 3D- γυναικολογικό υπερηχογράφημα, αξονική τομογραφία, μαγνητική τομογραφία, PET- CT και ακτινογραφία θώρακος. Επίσης πραγματοποιούνται και αιματολογικές εξετάσεις που περιλαμβάνουν γενική αίματος, βιοχημικό προφίλ και μέτρηση του CA 125, μιας ουσίας που μπορεί να αυξηθεί σε περιπτώσεις καρκίνου της μήτρας. Να σημειωθεί τέλος πως ορισμένες γυναίκες που πάσχουν από καρκίνο της μήτρας ή διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης της νόσου είναι ωφέλιμο να υποβληθούν σε γενετικό έλεγχο για ανίχνευση τυχόν συνδρόμου Lynch ή άλλων γενετικών μεταλλάξεων που αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης της πάθησης.

Πώς θεραπεύεται ο καρκίνος της μήτρας

Η θεραπεία για τον καρκίνο της μήτρας, όπως και για κάθε μορφή καρκίνου, θα πρέπει να προσαρμόζεται ειδικά στις μεμονωμένες ανάγκες και τα χαρακτηριστικά κάθε ασθενούς. Κατ’ αρχάς η θεραπεία είναι πάντα χειρουργική. Χειρουργούμε όλες τις περιπτώσεις που αυτό είναι εφικτό. Το θεραπευτικό σχέδιο που θα εφαρμοστεί βέβαια εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, όπως ο τύπος και το στάδιο του καρκίνου, η γενική υγεία της ασθενούς και οι επιθυμίες της. Μπορεί να προταθούν μία ή περισσότερες από τις θεραπείες για τη θεραπεία του καρκίνου ή την ανακούφιση των συμπτωμάτων.

Η χειρουργική επέμβαση είναι η κύρια θεραπεία για τον καρκίνο του ενδομητρίου και μπορεί να βοηθήσει στον καθορισμό του σταδίου της νόσου. Οι επεμβάσεις περιλαμβάνουν:

  • Ολική υστερεκτομή, δηλαδή χειρουργική αφαίρεση της μήτρας και του τραχήλου
  • Αμφοτερόπλευρη σαλπιγγοωοθηκεκτομή η οποία περιλαμβάνει αφαίρεση και των δύο ωοθηκών και σαλπίγγων
  • Χαρτογράφηση και βιοψία λεμφαδένα φρουρού, μια διαδικασία ανίχνευσης του πρώτου λεμφαδένα στον οποίο μπορεί να εξαπλωθεί ο καρκίνος
  • Αφαίρεση λεμφαδένων από την περιοχή της πυέλου και την κάτω κοιλιακή χώρα
  • Ριζική υστερεκτομή, η οποία περιλαμβάνει αφαίρεση της μήτρας, του τραχήλου και του γύρω ιστού και του άνω τμήματος του κόλπου.

Ανάλογα με τη γενική υγεία της ασθενούς και το πόσο έχει εξαπλωθεί ο καρκίνος της μήτρας, η χειρουργική επέμβαση μπορεί να είναι:

  • Ελάχιστα επεμβατική, δηλαδή μπορεί να πραγματοποιηθεί λαπαροσκοπική υστερεκτομή για την αφαίρεση των οργάνων, το οποίο αποτελεί και την πιο σωστή προσέγγιση
  • Ανοικτή, κατά την οποία πραγματοποιείται μεγάλη τομή στην κοιλιά για την εκτέλεση της επέμβασης
  • Αν ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί στην κοιλιακή χώρα, μπορεί επίσης να πραγματοποιηθεί κυτταρομειωτική χειρουργική επέμβαση, όπου αφαιρείται όσο το δυνατόν μεγαλύτερο τμήμα του όγκου από τις περιτοναϊκές επιφάνειες πριν ακολουθήσουν άλλες θεραπείες. 

Συμπληρωματικά με τη χειρουργική επέμβαση η ασθενής υποβάλλεται σε ακτινοθεραπεία ή χημειοθεραπεία. Η ακτινοθεραπεία περιλαμβάνει τη χρήση ιονίζουσας ακτινοβολίας για την καταστροφή των καρκινικών κυττάρων. Υπάρχουν διάφορες τεχνικές ακτινοθεραπείας που επιτρέπουν την ακριβή στόχευση του όγκου, μειώνοντας τις επιπτώσεις στους υγιείς ιστούς. Η χημειοθεραπεία από την άλλη πλευρά περιλαμβάνει τη χορήγηση φαρμάκων τα οποία καταστρέφουν τα καρκινικά κύτταρα, ελέγχουν την ανάπτυξή τους ή προσφέρουν ανακούφιση από τα συμπτώματα. Μπορεί να περιλαμβάνει ένα ή περισσότερα φάρμακα, ανάλογα με τον τύπο του καρκίνου και τον ρυθμό ανάπτυξής του. Ωφέλιμη δράση έχει τέλος και η ανοσοθεραπεία. Γενικά, ο Γυναικολόγος Ογκολόγος Δρ. Γεώργιος Μακρής αντιμετωπίζει τον καρκίνο της μήτρας με τον ενδεδειγμένο συνδυασμό θεραπευτικών μέσων.

Leave a reply