Καρκίνος της ωοθήκης

Ο καρκίνος της ωοθήκης αποκαλείται ως ο «σιωπηλός δολοφόνος», διότι χωρίς να δίνει έντονα συμπτώματα εξαπλώνεται με ταχύτητα και διαγιγνώσκεται με καθυστέρηση. Στην ουσία αναφέρεται σε οποιαδήποτε καρκινική ανάπτυξη που ξεκινά από τη μία ή και τις δύο ωοθήκες, οι οποίες είναι υπεύθυνες για την παραγωγή και αποθήκευση των ωαρίων. Ο τύπος αυτός γυναικολογικού καρκίνου κάνει την εμφάνισή του όταν μη φυσιολογικά κύτταρα στην ωοθήκη αρχίζουν να αναπτύσσονται και να διαιρούνται με ανεξέλεγκτο τρόπο. Τελικά σχηματίζουν μια συμπαγή μάζα, δηλαδή έναν κακοήθη όγκο. Εάν δεν εντοπιστούν έγκαιρα, τα καρκινικά κύτταρα σταδιακά μεταφέρονται και στους περιβάλλοντες ιστούς, με αποτέλεσμα να εξαπλώνονται σε άλλες περιοχές του σώματος.

Ο καρκίνος των ωοθηκών συγκαταλέγεται μεταξύ των πιο θανατηφόρων μορφών καρκίνου που επηρεάζουν το γυναικείο πληθυσμό. Κατατάσσεται ως ο πέμπτος συχνότερος καρκίνος στις γυναίκες, ενώ χαρακτηρίζεται από υψηλά ποσοστά θνησιμότητας, κυρίως λόγω της καθυστερημένης διάγνωσης του σε προχωρημένα στάδια.

Τι είναι ο καρκίνος της ωοθήκης;

Ο καρκίνος της ωοθήκης είναι ένας τύπος γυναικολογικού καρκίνου που εμφανίζεται όταν αναπτύσσεται ένας κακοήθης όγκος εντός της μίας ή και των δύο ωοθηκών. Πρόκειται για τον πέμπτο πιο συχνό καρκίνο στο γυναικείο πληθυσμό που λόγω της καθυστερημένης συνήθως διάγνωσής του μπορεί να αποβεί σε πολλές περιπτώσεις θανατηφόρος. Ο καρκίνος των ωοθηκών μπορεί να εκδηλωθεί σε γυναίκες οποιασδήποτε ηλικιακής ομάδας, ωστόσο οι περισσότερες διαγιγνώσκονται μεταξύ 50 και 65 ετών.

Ιστολογικοί τύποι καρκίνου της ωοθήκης

Ο επιθηλιακός καρκίνος των ωοθηκών είναι η συνηθέστερη μορφή και υποδιαιρείται σε διάφορους υποτύπους:

Ορώδες καρκίνωμα χαμηλής διαφοροποίησης (68%)
Διαυγοκυτταρικό καρκίνωμα (12%)
Ενδομητριοειδές καρκίνωμα (11%)
Βλεννώδες καρκίνωμα (3%)
Ορώδες καρκίνωμα υψηλής διαφοροποίησης (3%)
Σπάνιοι τύποι (3%).

Τα τελευταία χρόνια, έρευνες έδειξαν ότι τα περισσότερα περιστατικά καρκίνου των ωοθηκών δεν αναπτύσσονται πρωτογενώς από τις ωοθήκες, αλλά προέρχονται από τα επιθήλια των σαλπίγγων. Αυτό έχει αναδείξει τη διαφορετική βιολογική συμπεριφορά των υποτύπων του καρκίνου, γεγονός που υποδεικνύει την ανάγκη εφαρμογής ενός απόλυτα εξατομικευμένου θεραπευτικού σχεδίου.

Καρκίνος ωοθήκης: Στάδια

Η σταδιοποίηση του καρκίνου των ωοθηκών βασίζεται στην έκταση της νόσου. Συνεπώς γίνεται λόγος για:

Στάδιο Ι: Ο καρκίνος περιορίζεται στις ωοθήκες.
Στάδιο ΙΙ: Η νόσος επεκτείνεται στη μήτρα ή τη λεκάνη.
Στάδιο ΙΙΙ: Ο καρκίνος εξαπλώνεται στην κοιλιακή χώρα ή στους λεμφαδένες.
Στάδιο IV: Υπάρχει μετάσταση σε απομακρυσμένα όργανα, όπως οι πνεύμονες ή το ήπαρ.

Αίτια και παράγοντες κινδύνου

Η αιτιολογία του καρκίνου των ωοθηκών είναι πολύπλοκη, καθώς έχει τις ρίζες της σε γενετικούς, ορμονικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες. Οι σημαντικότεροι παράγοντες κινδύνου είναι:

Ηλικία άνω των 50 ετών
Οικογενειακό ιστορικό καρκίνου ωοθηκών ή μαστού
Μεταλλάξεις των γονιδίων BRCA1 & BRCA2
Ιστορικό ενδομητρίωσης
Θεραπεία ορμονικής αποκατάστασης
Παχυσαρκία και έλλειψη σωματικής δραστηριότητας.

Συμπτώματα καρκίνου των ωοθηκών

Τα συμπτώματα του καρκίνου των ωοθηκών είναι συχνά πιο γενικά και ασαφή. Τα περισσότερα μάλιστα από αυτά εμφανίζονται αφού ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί πέρα από τις ωοθήκες σε άλλα όργανα του σώματος. Τα πιο κοινά συμπτώματα της πάθησης περιλαμβάνουν:

Αίσθηση φουσκώματος και κοιλιακή δυσφορία
Αλλαγές στις συνήθειες του εντέρου
Αιμορραγία εκτός περιόδου
Απώλεια όρεξης και ανεξήγητη απώλεια βάρους
Πόνος στη μέση και συχνοουρία.

Διάγνωση καρκίνου των ωοθηκών

Σε μεγάλη Βρετανική μελέτη , τη UKCTOCS φάνηκε ότι δεν μπορεί να υπάρχει προς το παρόν οργανωμένο πρόγραμμα πληθυσμιακού ελέγχου πρώιμης ανίχνευσης του καρκίνου των ωοθηκών. Λόγω της ασάφειας των συμπτωμάτων, η έγκαιρη διάγνωση είναι δύσκολη. Προκειμένου να διαγνωστεί ο καρκίνος της ωοθήκης πραγματοποιείται ένας κύκλος εξετάσεων που περιλαμβάνει:

Υπερηχογράφημα πυέλου
Έλεγχος αιματολογικών δεικτών (CA-125)
Μαγνητική ή αξονική τομογραφία
Βιοψία και λαπαροσκόπηση για ιστολογική εξέταση που επιβεβαιώνουν την ύπαρξη αλλά και εξακριβώνουν το στάδιο του καρκίνου.

Καρκίνος ωοθήκης: Θεραπευτικό σχέδιο

Η αντιμετώπιση του καρκίνου των ωοθηκών εξαρτάται από το στάδιο της νόσου, την ιστολογική του ταυτότητα και τη γενική κατάσταση της ασθενούς. Κάθε περιστατικό ωστόσο καρκίνου των ωοθηκών είναι μοναδικό. Συνεπώς, το πρώτο βήμα είναι η κατανόηση κάθε πτυχής της κατάστασης της ασθενούς κι έπειτα η δημιουργία ενός εξατομικευμένου σχεδίου θεραπείας που θα είναι απόλυτα προσαρμοσμένο στις συγκεκριμένες ανάγκες κάθε ασθενούς.

Η χειρουργική επέμβαση είναι το πρώτο βήμα για τη θεραπεία του καρκίνου των ωοθηκών. Με την επέμβαση ο στόχος είναι η αφαίρεση όσο το δυνατόν μεγαλύτερου τμήματος του όγκου. Η πλήρης αφαίρεση του όγκου συσχετίζεται με σαφώς καλύτερη πρόγνωση. Η έκταση της επέμβασης εξαρτάται από το στάδιο και τον τύπο του καρκίνου των ωοθηκών. Ο γυναικολόγος ογκολόγος θα συστήσει κατ’ αρχάς ολική υστερεκτομή (αφαίρεση μήτρας και τραχήλου) και αμφοτερόπλευρη σαλπιγγοωοθηκεκτομή (αφαίρεση τόσο των ωοθηκών όσο και των σαλπίγγων). Συνιστάται επίσης η αφαίρεση των γειτονικών λεμφαδένων, ενώ σε προχωρημένα στάδια μπορεί να απαιτείται αφαίρεση του περιτοναίου, του σπλήνα ή τμήματος του εντέρου. Να σημειωθεί πως οι γυναίκες με υψηλό γενετικό κίνδυνο (BRCA1/BRCA2 μεταλλάξεις) συνιστάται να υποβάλλονται σε προφυλακτική εξαρτηματεκτομή για τη μείωση του κινδύνου ανάπτυξης της νόσου.

Στις περισσότερες περιπτώσεις, η χημειοθεραπεία με βάση τα παράγωγα της πλατίνης χορηγείται συμπληρωματικά. Οι ασθενείς με αντοχή στη χημειοθεραπεία μπορεί να επωφεληθούν από στοχευμένες θεραπείες, όπως οι αναστολείς PARP. Μπορεί να μην απαιτείται χημειοθεραπεία εάν ο καρκίνος των ωοθηκών βρίσκεται σε πολύ πρώιμο στάδιο χωρίς ενδείξεις εξάπλωσης οπουδήποτε αλλού στο σώμα.

Πρόγνωση για τον καρκίνο των ωοθηκών

Η πρόγνωση αναφέρεται στην αναμενόμενη έκβαση της νόσου. Η πρόγνωση σε αυτή την περίπτωση εξαρτάται από τον τύπο και το στάδιο του καρκίνου καθώς και από την ηλικία και τη γενική του υγεία κατά τη στιγμή της διάγνωσης. Αν και οι ασθενείς συζητούν την πρόγνωση και τις επιλογές θεραπείας με το γιατρό τους, δεν είναι δυνατό για κανέναν γιατρό να προβλέψει την ακριβή πορεία της νόσου. Τα ποσοστά επιβίωσης σαφώς διαφέρουν μεταξύ των ατόμων και συχνά εξαρτώνται από την ανταπόκρισή τους στη θεραπεία.

Ο καρκίνος της ωοθήκης παραμένει μια από τις πιο επιθετικές μορφές γυναικολογικού καρκίνου. Δυστυχώς, το πρόβλημα σε αυτή την περίπτωση είναι ότι η διάγνωση καθυστερεί και συνήθως ο καρκίνος ανευρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο. Συνεπώς, ο τακτικός ετήσιος έλεγχος από γυναικολόγο, η έγκαιρη διάγνωση και η εξατομικευμένη θεραπεία είναι οι ακρογωνιαίοι λίθοι για τη βελτίωση της επιβίωσης των ασθενών. Ο Γυναικολόγος Ογκολόγος Δρ. Γεώργιος Μακρής διαγιγνώσκει και αντιμετωπίζει τον καρκίνο των ωοθηκών με τον ενδεδειγμένο ανά περίπτωση τρόπο.

Καρκίνος της ωοθήκης