Προεμμηνορροϊκό σύνδρομο: Τι ακριβώς είναι;

Το προεμμηνορροϊκό σύνδρομο (Premenstrual syndrome – PMS) δεν αποτελεί ουσιαστικά πάθηση, αλλά ένα σύνολο συμπτωμάτων που εκδηλώνονται στις γυναίκες ανάμεσα στην ωορρηξία και την έναρξη της εμμηνορρυσίας. Τα συμπτώματα αυτά δηλαδή γίνονται αντιληπτά από μερικές μέρες μέχρι και δύο εβδομάδες πριν την έναρξη της περιόδου. Πρόκειται για μια σύνθετη κατάσταση που επηρεάζει πολλές γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας, υποβαθμίζοντας σημαντικά την ποιότητα ζωής για το διάστημα που τη βιώνει η γυναίκα. Εκδηλώνεται με ένα ευρύ φάσμα σωματικών, συναισθηματικών και συμπεριφορικών συμπτωμάτων, τα οποία συνήθως υποχωρούν με την έναρξη της εμμήνου ρύσεως.

Αιτίες προεμμηνορροϊκού συνδρόμου

Η ακριβής αιτιολογία του προεμμηνορροϊκού συνδρόμου παραμένει άγνωστη, αλλά πολλοί παράγοντες πιστεύεται ότι συμβάλλουν στην εμφάνισή του. Αρχικά, οι ορμονικές διακυμάνσεις είναι κεντρικές για την ανάπτυξη του προεμμηνορροϊκού συνδρόμου. Ο εμμηνορροϊκός κύκλος ρυθμίζεται από πολύπλοκες αλληλεπιδράσεις μεταξύ του υποθαλάμου, της υπόφυσης και των ωοθηκών, οδηγώντας σε κυκλικές αλλαγές στα επίπεδα των οιστρογόνων και της προγεστερόνης. Τη χρονική περίοδο μετά την ωορρηξία, τα επίπεδα προγεστερόνης αυξάνονται ενώ τα επίπεδα οιστρογόνων μπορεί να ποικίλλουν. Αυτή η ορμονική διακύμανση πιστεύεται ότι μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα προεμμηνορροϊκού συνδρόμου.

Παράλληλα, οι νευροδιαβιβαστές, ιδιαίτερα η σεροτονίνη, παίζουν σημαντικό ρόλο στη ρύθμιση της διάθεσης και επηρεάζονται από ορμονικές αλλαγές. Τα μειωμένα επίπεδα σεροτονίνης, που συχνά συνδέονται με τη χρονική περίοδο μετά την ωορρηξία, μπορεί να οδηγήσουν σε διαταραχές της διάθεσης και άλλα συμπτώματα PMS. Επίσης, πιστεύεται ότι το προεμμηνορροϊκό σύνδρομο μπορεί να εκδηλωθεί σε οικογένειες, υποδηλώνοντας μια κληρονομική συνιστώσα.

Να σημειωθεί ότι διάφοροι παράγοντες του τρόπου ζωής μπορούν να επιδεινώσουν τα συμπτώματα του προεμμηνορροϊκού συνδρόμου. Η κακή διατροφή, η έλλειψη άσκησης, τα υψηλά επίπεδα άγχους και ο προβληματικός ή ανεπαρκής ύπνος έχουν συνδεθεί με πιο έντονα συμπτώματα προεμμηνορροϊκού συνδρόμου.

Συμπτώματα που προκαλεί το προεμμηνορροϊκό σύνδρομο

Το προεμμηνορροϊκό σύνδρομο εκδηλώνεται με ένα ευρύ φάσμα συμπτωμάτων που μπορεί να ποικίλλουν πολύ σε ένταση και διάρκεια μεταξύ των γυναικών. Αυτά τα συμπτώματα μπορούν να κατηγοριοποιηθούν ευρέως σε σωματικά, συναισθηματικά και συμπεριφορικά.

Στα σωματικά συμπτώματα συγκαταλέγονται:

Φούσκωμα και προσωρινή αύξηση βάρους εξαιτίας της κατακράτησης υγρών και των ορμονικών διακυμάνσεων
Πρήξιμο και ευαισθησία στο στήθος λόγω των διακυμάνσεων στα επίπεδα οιστρογόνων και προγεστερόνης
Πονοκέφαλοι ή ημικρανίες
Σημαντική κόπωση και χαμηλά επίπεδα ενέργειας
Ευαισθησία και πόνος στους μύες και στις αρθρώσεις.

Τα συναισθηματικά συμπτώματα περιλαμβάνουν:

Γρήγορες εναλλαγές διάθεσης, συμπεριλαμβανομένης της ευερεθιστότητας, του άγχους και της λύπης
Συμπτώματα κατάθλιψης, τα οποία μπορεί να κυμαίνονται από ήπια έως σοβαρά.
Αυξημένα επίπεδα άγχους και έντασης
Συναισθηματική αστάθεια, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε ξεσπάσματα κλάματος.

Στα συμπεριφορικά συμπτώματα που προκαλεί το προεμμηνορροϊκό σύνδρομο συγκαταλέγονται:

Λιγούρες και έντονη ανάγκη κατανάλωσης τροφίμων με υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη και λίπος.
Διαταραχές ύπνου, οι οποίες οδηγούν με τη σειρά τους σε αϋπνία ή υπερβολική υπνηλία.
Δυσκολία συγκέντρωσης ή κενά μνήμης.
Απομάκρυνση από κοινωνικές δραστηριότητες και σχέσεις.

Επιλογές διαχείρισης για το προεμμηνορροϊκό σύνδρομο

Η διαχείριση του προεμμηνορροϊκού συνδρόμου αποσκοπεί στην ανακούφιση των συμπτωμάτων και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής. Γενικά, εφαρμόζεται ένας συνδυασμός μέτρων που περιλαμβάνουν αλλαγές στον τρόπο ζωής και χορήγηση ορισμένων φαρμάκων. Σε πρώτη φάση, η υιοθέτηση μιας ισορροπημένης διατροφής είναι ζωτικής σημασίας. Ένα σωστό καθημερινό διατροφολόγιο, πλούσιο σε φυτικές ίνες, βιταμίνες και άπαχες πρωτεΐνες μπορεί να βοηθήσει στη διαχείριση του προεμμηνορροϊκού συνδρόμου. Η μείωση της πρόσληψης καφεΐνης, ζάχαρης και αλατιού μπορεί επίσης να ανακουφίσει τα συμπτώματα. Επίσης, η λήψη συμπληρωμάτων διατροφής όπως το ασβέστιο, το μαγνήσιο και η βιταμίνη Β6 έχουν δείξει δυνατότητες μείωσης των συμπτωμάτων του προεμμηνορροϊκού συνδρόμου. Η τακτική σωματική άσκηση λειτουργεί παράλληλα άκρως ευεργετικά, καθώς μπορεί να βελτιώσει τη διάθεση, να μειώσει το φούσκωμα και να αυξήσει τη συνολική ευεξία. Η διαχείριση του άγχους μέσω διαφόρων τεχνικών ή και μεθόδων εκγύμνασης όπως η γιόγκα αλλά και η εξασφάλιση επαρκούς και ποιοτικού ύπνου δεν θα πρέπει τέλος να παραβλέπονται.

Στη συνέχεια, μπορεί να χορηγηθεί φαρμακευτική αγωγή. Πιο συγκεκριμένα, τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα μπορούν να βοηθήσουν στην ανακούφιση του πόνου και της φλεγμονής που σχετίζονται με το προεμμηνορροϊκό σύνδρομο. Ταυτόχρονα, τα από του στόματος αντισυλληπτικά και οι ορμονικές θεραπείες μπορούν να ρυθμίσουν τους εμμηνορροϊκούς κύκλους και να ανακουφίσουν τα συμπτώματα. Για σοβαρά συναισθηματικά συμπτώματα τέλος, τα αντικαταθλιπτικά, όπως οι εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRIs) λειτουργούν άκρως αποτελεσματικά. Τέλος, η λήψη διουρητικών μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της κατακράτησης υγρών και του φουσκώματος.

Γενικότερα, το προεμμηνορροϊκό σύνδρομο είναι μια διαδεδομένη κατάσταση που εκδηλώνεται με ένα ευρύ φάσμα συμπτωμάτων, επηρεάζοντας εν τέλει σε εκτεταμένο βαθμό την ποιότητα ζωής των γυναικών. Συνεπώς, η αναγνώριση των συμπτωμάτων και η εφαρμογή αποτελεσματικών στρατηγικών θεραπείας είναι ζωτικής σημασίας για τη διαχείρισή του. Γνωρίζοντας καλά πως δεν υπάρχει μία μεμονωμένη λύση που να ταιριάζει σε όλες τις περιπτώσεις, ο Γυναικολόγος Ογκολόγος Δρ. Γεώργιος Μακρής εφαρμόζει με απόλυτη εξατομίκευση ένα συνδυασμό τροποποιήσεων του τρόπου ζωής και φαρμακευτικής αγωγής για την ανακούφιση των συμπτωμάτων που προκαλεί το προεμμηνορροϊκό σύνδρομο.

Προεμμηνορροϊκό σύνδρομο: Τι ακριβώς είναι;